Memnu Hakların İadesi

Memnu Hakların İadesi

Memnu hakların iadesi, yasaklanmış hakların geri verilmesi olarak da bilinen 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu’nda düzenlenmiş bir ceza hukuku kurumudur. Bu kurum, Türk Ceza Kanunu (TCK) dışındaki kanunlar tarafından öngörülen çeşitli hak yoksunluklarının ortadan kaldırılmasını sağlar. Özellikle bir suçtan dolayı veya ceza mahkûmiyetine bağlı olarak kişinin kaybettiği hakların geri verilmesini amaçlar.

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nda, belirli bir suçtan dolayı cezaya mahkûmiyetin sonucunda ömür boyu devam edecek bir hak yoksunluğunun olmadığı için, memnu hakların iadesine ilişkin özel bir düzenleme bulunmamaktadır. TCK'nın 53. maddesi uyarınca, bir kişi hapis cezasının infazını tamamladıktan sonra, buna bağlı hak yoksunlukları da ortadan kalkar. Bu nedenle, mahkûmiyet sonrası hakların iadesi TCK'nın genel hükümleri altında değerlendirilmiş ve TCK'da özel bir düzenleme getirilmemiştir.

TCK 53. Maddesine göre, bir kişi cezaevinde yattıktan ve hapis cezasının infazını tamamladıktan sonra, kaybettiği bazı haklarını geri alabilir. Ancak bu, herhangi bir özel düzenlemeye tabi olmaksızın, TCK'nın temel ilkeleri çerçevesinde gerçekleşir. Dolayısıyla, memnu hakların iadesi TCK dışındaki kanunlar tarafından belirlenen özel durumları kapsamakta olup, TCK'da genel bir düzenleme içermemektedir.

Ancak TCK dışındaki diğer kanunlarla getirilen bazı düzenlemeler gereğince kişiye verilen ceza tamamen infaz edilse bile ceza ile birlikte gelen hak yoksunlukları devam edebilmektedir. Ancak Türk Hukuk Sisteminde verilen cezalar ile kişinin ıslahı ve topluma yeniden kazandırılmaları amaçlanır. Memnu hakların iadesi kurumu kişilerin ıslah amaçlı cezalarla birlikte gelen bu hak yoksunluklarına ömür boyu katlanmalarını önlemek için getirilmiş bir düzenlemedir. Bu nedenle şartları taşıyan herkes memnu hakların iadesi kurumundan faydalanabilmektedir.

Memnu Hakların İadesi Dilekçe Örneği

Memnu hakların iadesi dilekçe örneği uzman olmayan kişiye avukatsız hazırlamamasını önerdiğimiz hususların başında gelmektedir. Öncelikle sadece başınıza gelen davanın şartlarını ve nereye başvuracağınızı bilmek sizi ehil kılmaz. Türk yargısında usul hukuku oldukça ağır olup davanızın vaktinizin ve paranızın israf olmaması için lütfen ankara avukat hizmeti alınız. Aşağıda bahsi geçecek olan dilekçe yalnız fikir verme açısından paylaşılmış olup geri verilmesini istediğiniz hakkın türü, memursanız kendi mevzuatınızda memnu hakların iadesi için özel şart ve yasakların olup olmaması gibi ayrıntılar bu dilekçede yoktur.

Memnu Hakların İadesi Şartları

Memnu hakların iadesi şartları 3 tane olup TCK 53. Maddesinin 5 ve 6. fıkraları saklı kalmak kaydı ile 5352 sayılı adli sicil kanununu 13/a maddesinde sayılmıştır. Bu şartlar aşağıda açıklanmış olup Kanun koyucu hakların iadesi için sayılan 3 şartın birlikte gerçekleşmesini aramıştır. Bu şartlar mahkûm edilen cezanın tamamen infaz edilmiş olması infazdan itibaren 3 yıl geçmesi ve kişinin bu süreçte suç işlemeyip iyi halli olması olarak sayılabilir.

1. Mahkûm olunan cezanın infazının tamamlanması

Memnu hakların iadesi yoluna başvurabilmek için ilk koşul, mahkûm olunan cezanın tamamen infaz edilmiş olmasıdır. Ancak, belirtmek gerekir ki, kişinin şartlı tahliyeden yararlanarak erken tahliye edilmesi, cezanın tamamen infaz edilmiş olduğu anlamına gelmez. Eğer kişi şartlı tahliye edilmişse, tahliye için öngörülen koşul ve/veya sürenin sonunda, denetimli serbestlikten faydalanarak tahliye edilmişse, denetim süresinin sonunda cezasını tamamen infaz etmiş sayılır.

2. İnfazdan İtibaren 3 Yıl Geçmesi

Memnu hakların iadesi yoluna başvurabilmek için ikinci koşul cezanın tamamen infazından itibaren 3 yıl geçmiş olmasıdır. İnfazdan itibaren 3 yıl geçmeden yapılan memnu hakların iadesi başvuruları sürenin dolmaması nedeni ile reddedilmektedir. Yine aynı şekilde cezanın genel af veya etkin pişmanlık dışında başka bir hukukî nedenle sona ermesi halinde memnu hakların iadesi için hükmün kesinleştiği tarihten itibaren beş yıl geçmesi gerekir. Ancak, bu süre kişinin mahkûm olduğu hapis cezasına üç yıl eklenerek bulunacak süreden az olmamalıdır.

3. Geçmesi Gereken Süreler Zarfında Yeni Bir Suç İşlememek Ve İyi Halli Olmak

Memnu hakların iadesi yoluna başvurabilmek için aranan son koşul GEÇMESİ GEREKEN SÜRELER ZARFINDA YENİ BİR SUÇ İŞLEMEMEK VE İYİ HALLİ OLMAKTIR. Kanunun lafzında geçen yeni bir suç tabiri hem kasti hem de taksirle işlenen tüm suçları kapsamaktadır. Bunun yanı sıra memnu hakların iadesini isteyen kişinin cezanın infazına başlandığı andan beri iyi halli olarak davrandığı yönünde mahkeme kanaati oluşturması gerekmektedir. Yani kişi bu süreçte hiçbir suç işlemese dahi mahkeme kişinin iyi halli olmadığı kanaatine varırsa memnu hakların iadesi talebini reddedebilir. Bu nedenle hak kaybına uğramamak için ankara avukat veya ankara ceza avukatı hukuki danışmanlığı almanız önemle tavsiye ederiz.

Görevli Ve Yetkili Mahkeme

Memnu hakların iadesinde iki farklı yetkili mahkeme vardır. İlki kişinin haklardan yoksun kalmasına sebep olan hükmü vere yer mahkemesidir. İkincisi ise kişinin ikamet ettiği yer mahkemesidir. Görevli mahkeme ise hak yoksunluğuna sebebiyet veren mahkemedir. Örneğin kişi İstanbul'da ikamet ediyor ve ankara ağır ceza mahkemelerince mahkûm edilmiş ise memnu hakların iadesi için yine ankara veya İstanbul ağır ceza mahkemelerine başvurmalıdır.

Memnu Hakların İadesi Kapsamında İadesi İstenebilecek Haklar

Memnu hakların iadesi kapsamında istenebilecek haklar kanunda sayılmamış olup Yargıtayın verdiği kararlar doğrultusunda şu şekilde örneklendirilebilir:

1. Memur olabilme hakkı,
2. Seçme ve seçilme hakkı
3. İhalelere katılabilme hakkı
4. Emekli maaşı alabilme hakkı
5. Sürücü belgesi alabilme hakkı
6. İş yeri açabilme hakkı
7. Meslek ve sanatını icra edebilme hakkı
8. Amme hizmetimden yararlanabilme hakkı
9. Babalık ve kocalık vazifelerini yerine getirebilme hakkı
10. Mesleğe geri dönebilme hakkı

Ayrıca kişinin hiçbir hak yoksunluğuna uğramamasına rağmen adli sicil kaydının silinmesini istemesi de Yargıtay’ca memnu hakların iadesi kapsamında değerlendirilmektedir.

Mhi İle Mesleğe Geri Dönmenin Talep Edilemeyeceği Meslekler

Adli sicil kanununda düzenlenen şartları taşımasına rağmen bazı mesleklerde özel kanunlarda düzenlenen kısıtlamalar veya meslek etiğinin gerektirdiği şartlar edeniyle mesleğe geri dönmeyi talep edemeyecekler etseler bile bu talepleri ilgili meslek kuruluşlarınca reddedilecektir.  Örneğin belgede sahtecilik suçundan hüküm giymiş bir mali müşavir meslekten yasaklı hale getirilmesi kararını Memnu hakların iadesi talebi ile kaldırılmasını isteyemeyecek istese bile talebi reddedilecektir. Bu durum somut olayın özelliklerine göre belirlenebildiği için bu ve benzeri durumlarda hak kaybına uğramamak için ankara avukat veya ankara ceza avukatı hizmeti yahut hukuki destek almanızı tavsiye ederiz.